De inzet van het paard

Tijdens de begeleiding van Zorg op Maat Kasteelsche Hof is er de mogelijkheid om aan begeleidingsdoelen te werken middels de inzet van paarden. De pedagogische beroepskrachten hebben ruime ervaring met paarden, waardoor paarden op een prettige en veilige manier ingezet kunnen worden in de begeleiding. 

Vaardigheden vergroten middels paarden

Middels de inzet van paarden kunnen deelnemers werken aan diverse begeleidingsdoelen. Paarden zijn van nature kudde dieren en moeten goed samenwerken om te kunnen overleven. Zij zijn dan ook meesters in de non-verbale communicatie. Zelfs de kleinste verandering in het lichaam (denk daarbij aan ademhaling, spierspanning, kloppen van het hart et cetera) worden door paarden herkend en zij zullen hierop reageren.  Dit wordt ook wel spiegelend gedrag genoemd. Deze zuivere feedback helpt deelnemers om meer bewust te worden van de effecten van hun gedachten, gevoel en gedrag. Omdat paarden direct reageren op wat ze op dat moment ervaren, is het voor deelnemers heel duidelijk waar ze tegen aan lopen en wat ze kunnen ontwikkelen. Zo kunnen deelnemers oefenen met het thema grenzen, leiderschap of gevoelens van onzekerheid. Nieuw gedrag of vaardigheid kan in de praktijk geoefend worden en de deelnemers krijgen direct feedback op wat zij doen. Het paard kijkt telkens opnieuw met een frisse en onbevooroordeelde blik naar een deelnemer. Dat maakt ze fijne leermeesters.

Paarden kunnen een bijdrage leveren aan het verlagen van stress

Veel van onze deelnemers lopen dagelijks vast in hun school/werk- en thuissituatie. De stress die dat oplevert zorgt vaak voor negatieve consequenties. Mensen gaan zich afzonderen, verwaarlozen zichzelf of neigen naar middelenmisbruik. Uit wetenschappelijk onderzoek van de Washington State University (Pendry, Smith & Roeter, 2014) blijkt dat het cortisolgehalte (het hormoon dat bij stress wordt aangemaakt) van jongeren die activiteiten deden met paarden aanzienlijk lager was, dan jongeren die op de wachtlijst voor behandeling stonden.

Rupert Isaacson publiceerde in 2009 het verhaal over zijn zoon met autisme, waarbij hij paarden inzette om het stressgehalte te verlagen. Hij beschrijft in zijn boek The Horse Boy dat het gaat om de beweging van de mens op het paard. Het ritme van de heupen tijdens het paardrijden zorgt voor de afgifte van het hormoon oxytocine. Oxytocine geeft een gevoel van vertrouwen en remt de werking van het stresshormoon cortisol. Zijn uitgangspunt is dat wanneer er meer vertrouwen en minder angst is, een kind beter tot leren komt. Zijn manier van werken wordt ‘de Horse Boy methode’ genoemd. Het is geen methode die kinderen leren paardrijden, maar een manier om de interactie te bevorderen. Tijdens het rijden gaat het kind contact maken met de buitenwereld, dankzij het paard. Isaacson is met zeven universiteiten over de hele wereld onderzoek aan het doen om zijn resultaten wetenschappelijk te onderbouwen.

Paarden kunnen dus bijdragen aan het verlagen van stress. Dat is zichtbaar wanneer we aan het werk zijn met onze deelnemers. We zien dat deelnemers plezier hebben tijdens de omgang met paarden en dat ze zich gezien voelen. Een paard kan troost bieden en kan ervoor zorgen dat iemand zich openstelt. Hierdoor is er een opening voor contact, waarbij dat zonder paard misschien niet mogelijk was.

Het paard als communicatiemiddel

In het contact tussen deelnemers en paarden gebeuren bijzondere dingen. Dit zien we bijvoorbeeld bij deelnemers met autisme. Onze ervaring is dat deelnemers zich kunnen ontspannen in het contact met een paard. Ze ervaren minder dreiging en onveiligheid dan in het contact met mensen. Daarnaast is een paard veel gemakkelijker te begrijpen dan een mens. Een mens heeft veel nuances in woorden en gezichtsuitdrukkingen. Een paard is veel eenvoudiger te lezen en altijd puur in zijn reactie. Wanneer een deelnemer een vertrouwensband met een paard heeft opgebouwd, kan het gaan fungeren als brug tussen de deelnemer en de begeleider.

Een vergelijkende studie naar de effectiviteit van equine assisted therapie (EAT) bij kinderen met autisme spectrum stoornis laat hierin mooie resultaten zien. Kinderen van de EAT groep toonden een duidelijke verbetering in het sociaal functioneren tegenover de kinderen in de controlegroep die geen verbetering toonden. Dat is natuurlijk precies wat we graag willen bereiken met onze deelnemers!

De vaardigheden die deelnemers opdoen tijdens het werken met paarden kunnen vervolgens gegeneraliseerd worden naar de thuissituatie. Zorg op Maat Kasteelsche Hof kan in de thuissituatie verder werken met de reeds ontwikkelde vaardigheden. Op die manier bieden wij een stevige basis om de belastbaarheid van de deelnemers te vergroten en bij te dragen aan een gezonder leven.

Bronvermelding

Isaacson, R. (2009) The Horse Boy USA: Little, Brown & Companys Ltd  
           (in het Nederlands: De paardenjongen uit 2011)

Pendry, P, Smith, A., Roeter, S. (2014). Randomized Trial Examines Effects of Equine

            Facilitated Learning on Adolescents' Basal Cortisol Levels.   Human-Animal

            Interaction Bulletin 2014, Vol. 2, No. 1, 80-95

Borgi, M. et all. (2016)  effectiveness of a Standardized Equine-Assisted Therapy Program  

            for Children with Autism Spectrum Disorder. Journal of Autism and Developmental  

            Disorders 2016, Vol. 46, No. 1, 1-9.